Nowe rodzaje reorganizacji spółek
Ustawa wprowadza nowe rozwiązania w zakresie rodzajów reorganizacji krajowych i transgranicznych spółek (połączeń, podziałów i przekształceń).
Pierwszym nowym rozwiązaniem, o którym warto wspomnieć jest wprowadzenie uproszczonego typu łączenia krajowego i transgranicznego (połączenie przez przejęcie). Takie połączenie uproszczone może zostać przeprowadzone bez przyznania udziałów lub akcji spółki przejmującej w przypadku, gdy jeden wspólnik posiada bezpośrednio lub pośrednio wszystkie udziały lub akcje w łączących się spółkach albo wspólnicy łączących się spółek posiadają udziały lub akcje w tej samej proporcji we wszystkich łączących się spółkach. Przy tym typie łączenia jedna lub więcej spółek w momencie rozwiązania, bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego, przenosi wszystkie swoje aktywa i pasywa na inną istniejącą spółkę (tj. spółkę przejmującą), bez konieczności przyznania nowych akcji lub udziałów przez spółkę przejmującą. Połączenie uproszczone nie będzie zatem wymagać podwyższenia kapitału zakładowego spółki przejmującej.
Drugim z nowych rozwiązań jest wprowadzenie możliwości podziału transgranicznego i przekształcenia transgranicznego (do tej pory możliwe było przeprowadzenie wyłącznie połączenia transgranicznego). W zakresie podziałów spółek na uwagę zasługuje w szczególności wprowadzenie podziału przez wyodrębnienie, który dotychczas nie występował w polskim prawie i który będzie mógł być stosowany zarówno przy reorganizacjach na szczeblu krajowym, jak i transgranicznym. Podział przez wyodrębnienie będzie polegał na przeniesieniu części aktywów i pasywów spółki dzielonej na jedną lub więcej spółek przejmujących w zamian za emisję na rzecz spółki dzielonej, udziałów lub akcji w spółce nowo zawiązanej. Co istotne, cechą odróżniającą podział przez wyodrębnienie od istniejącego dotychczas podziału przez wydzielenie jest fakt, iż wspólnicy spółki dzielonej nie stają się wspólnikami spółki przejmującej, lecz sama spółka dzielona w zamian za przekazanie części majątku otrzymuje udziały lub akcje w spółce przejmującej.
Inne zmiany związane z procesami reorganizacji
Spośród innych zmian wprowadzonych Ustawą, które warto wymienić jest zrównanie statusu spółki komandytowo-akcyjnej i spółki kapitałowej w zakresie reorganizacji zarówno krajowej, jak i transgranicznej (w tym przyznanie spółce komandytowo-akcyjnej pełnej zdolności łączeniowej i podziałowej).
Ustawa przewiduje także nowe regulacje co do wymogów formalnych związanych z przeprowadzaniem transgranicznych reorganizacji spółek. Wprowadzono m.in. dodatkowe wymogi co do elementów planów reorganizacji, zmodyfikowano sposoby ujawniania dokumentów i informacji związanych z reorganizacją transgraniczną, jak również wprowadzono obowiązek sporządzenia sprawozdania wyjaśniającego podstawy prawne i ekonomiczne reorganizacji również dla pracowników spółki poddawanej reorganizacji (możliwość sporządzenia jednego sprawozdania zarówno dla wspólników oraz pracowników albo dwóch oddzielnych sprawozdań).
Ochrona wierzycieli oraz wspólników mniejszościowych
Ustawa wprowadza dodatkowe mechanizmy ochrony wierzycieli oraz wspólników mniejszościowych spółek poddanych reorganizacji transgranicznej.
Po pierwsze wierzyciel spółki, która zamierza dokonać reorganizacji transgranicznej, będzie miał możliwość zwrócenia się do odpowiedniego organu o ustanowienie zabezpieczenia swoich roszczeń w terminie jednego miesiąca od dnia ujawnienia lub udostępnienia planu połączenia, podziału czy przekształcenia.
Dodatkowo, w przypadku przekształceń transgranicznych wierzyciele, których roszczenia powstały przed ujawnieniem lub udostępnieniem planu przekształcenia będą mogli wszcząć postępowanie przeciwko spółce również w państwie członkowskim wyjścia (państwie członkowskim, w którym spółka jest zarejestrowana przed przekształceniem transgranicznym), w terminie dwóch lat od dnia, kiedy przekształcenie stało się skuteczne.
Ponadto, wprowadzono solidarną odpowiedzialność spółek uczestniczących w podziale transgranicznym za roszczenia spółki dzielonej, gdy roszczenie wierzyciela nie zostanie zaspokojone przez spółkę, której przypisane jest zobowiązanie w planie podziału transgranicznego. Odpowiedzialność ta jest ograniczona do wartości aktywów netto przyznanych każdej spółce uczestniczącej w podziale. Analogiczne rozwiązania wprowadzono dla połączeń oraz przekształceń transgranicznych.
W kwestii ochrony wspólników mniejszościowych, przyznane im zostało prawo składania uwag dotyczących planu danej reorganizacji transgranicznej, jak również wyjścia ze spółki i zbycia udziałów lub akcji za odpowiednim wynagrodzeniem (wspólnicy mogą zakwestionować przed właściwym organem wynagrodzenie oszacowane przez niezależnego biegłego). Uprawnienie to jest przewidziane wyłącznie dla wspólników, którzy głosowali przeciwko uchwale o przeprowadzeniu reorganizacji lub zostali bezzasadnie niedopuszczeni do udziału w zgromadzeniu w sprawie podjęcia tej uchwały. Wprowadzono także zmiany w postaci przyznania wspólnikom możliwości kwestionowania stosunku wymiany udziałów lub akcji określonego w planie reorganizacji transgranicznej.
Kontrola transgranicznych procesów reorganizacyjnych
Wprowadzane przepisy odnoszą się także do kontroli legalności przeprowadzanych transgranicznych reorganizacji. W tym zakresie wprowadzono instytucję zaświadczenia dotyczącego zgodności reorganizacji transgranicznej z prawem polskim. Wniosek o wydanie zaświadczenia o zgodności danej operacji transgranicznej z prawem składa się do właściwego sądu rejestrowego. Sąd rejestrowy wydaje zaświadczenie w terminie 3 miesięcy (w szczególnych sytuacjach termin może zostać przedłużony o kolejne 3 miesiące) i umieszcza w rejestrze wzmiankę o operacji transgranicznej.
Co istotne, wraz z wnioskiem o wydanie zaświadczenia o zgodności z prawem danej operacji transgranicznej składa się wniosek o wydanie opinii właściwego organu podatkowego (Szefa Krajowej Administracji Skarbowej). Szef KAS jest uprawniony do zbadania, czy istnieje uzasadnione przypuszczenie, że dokonanie transgranicznego przekształcenia, połączenia albo podziału spółki może m.in. podlegać tzw. klauzuli o unikaniu opodatkowania (określonej w art. 119a § 1 Ordynacji Podatkowej). Co do zasady, Szef KAS wydaje opinię dotyczącą legalności danej operacji lub odmawia jej wydania bez zbędnej zwłoki, nie później niż w terminie miesiąca od dnia otrzymania wniosku. W przypadkach uzasadnionych złożonością sprawy termin może zostać przedłużony maksymalnie o 3 miesiące.
Podsumowanie
Przedstawiona nowelizacja KSH dotyczy głównie procesów reorganizacyjnych. Jej ogólnym celem jest ułatwienie prowadzenia działalności gospodarczej na rynku wewnętrznym UE. Zmiany w założeniu mają ułatwić przekształcenia, połączenia i podziały transgraniczne oraz pogłębić integrację w ramach jednolitego rynku unijnego. Nowelizacja wprowadza także zmiany w obszarze krajowych rodzajów reorganizacji spółek. Istotną cechą regulacji jest zwrócenie uwagi na zwiększenie pewności oraz bezpieczeństwa transakcji poprzez m.in. zagwarantowanie większej ochrony dla wierzycieli, wspólników mniejszościowych i pracowników, a także szersza weryfikacja legalności reorganizacji transgranicznych.
Authored by Tomasz Żak, Tomasz Pietrzak, and Hubert Kruk.
